Mass Cham

Mass Cham, zegt ze, had ze in Gambia ontmoet, een ornitoloog die in z'n eentje voor het behoud van de mangroves gestreden had. Ze wilden er een resort bouwen. Hij ging met een spandoek in de mangrove zitten. Mass was iemand die de vogels opzocht, wist waar ze zaten en wanneer je ze vinden kon. Ze fotograferen deed hij niet. Ze trokken samen op, zij en Mass. Hij toonde haar de plekken waar ze ijsvogels en hamerkoppen zou kunnen fotograferen en de bearded barbet, een rode vogel met snorharen en een papagaaienbek. Op de foto's die ze van Mass maakte, zie je een boomlange, breedgeschouderde man met donkere huidskleur en een levendige blik. Geen lichtzinnige, geen vunzige, geen betweterige blik, niet die ranzige oogjes van een makelaar, aangetast door het diksap van hebzucht, pupillen die net zo vlak en hol zijn als de bodemloze put die ze afdekken, gaten met de doffe glans van verweerd beton waaruit iemand of iets je met niet langer te benoemen imbeciliteit aanstaart, vaak kwam me voor dat de drek waarvan zij zich niet ontlast hadden tot de hersens stond, ik keek naar en in de gladde gaten van een beerput, stront in maatpak, zo volledig uit stront samengesteld dat de bijkomende accessoires er eigenlijk niet toe deden. Cham, die ik alleen ken omdat zij die foto's van hem maakte, is wel van vlees en bloed. Op een van de foto's staat hij met een grappige bril. Ze drongen in de mangroves door. Mass had een gezwel op z'n hals. Daar moet je wat aan doen, zei ze. Mass begon uit te leggen dat dat niet kon, hij werkte niet voor het hotel. Als hij tot de staff van het hotel had behoord, had hij op bemiddeling kunnen rekenen. Dat was niet het geval. Hij vroeg haar of ze voor insuline zorgen kon. Voor z'n zus, zei hij. Van de hotelbaas vernam ze dat Mass niet ingeschreven was. Het zou twee jaar nemen voor hij via bemiddeling op medicatie rekenen kon.
In 2007 zat ze zeven uur in de koffer van een auto. Ze reden naar Dakar. Mass Cham lag er in een ziekenhuis. Zeven uur in de kofferbak van een auto over een stoffige weg. Witheet zonlicht.
Daar is Mass gestorven, in Dakar, in 2007, in het ziekenhuis. Ze had hem de laptop gegeven die ze bij hadden, zodat hij de naar de vogels kijken kon die hij zelf nooit gefotografeerd had.