vrijheid van maken #1

1 Als je weet dat hier een hand is, dan stemmen we verder met alles in.

Met deze zin begint Over zekerheid van Ludwig Wittgenstein. Het posthuum gepubliceerde Over zekerheid hoort met La vie mode d'emploi, Espèces d'espaces en het oeuvre van Camille Corot tot m'n favoriete werken. Ik heb niets met Heidegger, Kant, Hegel, Deleuze en Dag Allemaal omdat ik dat te ingewikkeld vind.

2 Dat het mij - of iedereen - zo lijkt te zijn, daaruit volgt niet, dat het zo is. Maar het is wel de vraag of je dit zinvol betwijfelen kan.

Je zou kunnen twijfelen aan de hand, als in De hand die in een hond veranderde, het beroemde gedicht van Nikifor Poljotkin, zelfs iedereen zou hieraan kunnen twijfelen en in het zog van Poljotkin menen dat wat wij als hand kennen een hond is en altijd die hond is, maar hieruit volgt natuurlijk niet dat een hand een hond is.
Als het huisdier een hond is, is het een hond. Wat Wittgenstein bedoelt, is dat het geen zin heeft om te twijfelen aan dit soort dingen.

De academisering van het kunstonderwijs is een oplichterij. Het is theoretisch gedoe met falsificaties die van de hand inderdaad een hond maken. De vrijheid van maken wordt de hele tijd door op de theoretische weegschaal van pro en contra gewogen, wat van het kunstonderwijs een uitleggersacademie maakte, het ding waar het om gaat zit in een frame van postmoderne en nep-hedendaagse ideologieën.
Dan Van Severen werd kwalijk genomen dat hij z'n studenten zo bolwaste dat ze allemaal in variaties op Dan Van Severen veranderden. De huidige situatie is niet anders en is net zo goed een oplichterij. Dan Van Severen was geen oplichter natuurlijk, maar als docent was hij het net wel, hij sloot elk talent op in de tralies van zijn ding.
De uitleggersacademie doet net hetzelfde. Het resultaat is dat er eigenlijk alleen nog werk gemaakt wordt dat aan die uitleggerij beantwoordt, op een aantal talenten na die doorgaans ook het beste werk leveren.

Ik word als gastspreker uitgenodigd voor een eindejaarsproject, heb het net hierover, omdat wat anders me niet zint, wat doen we met de vrijheid van maken, en sta meteen na de eerste beweegreden, om het net over die vrijheid van maken te hebben, oog in oog met een vijandig cordon. Ze willen niet dat ik het hierover heb, ze willen niet dat ik de academische presentatie heel erg discutabel vind, ze willen gefêteerd worden als dat perfect aan het huidige academisme beantwoordende afstudeerproject. Talenten pik je er zo uit. Ze doen ook net altijd dat tikje meer dan de academische usance van hen verwacht. Het is ook altijd net dat werk waar geen uitleg bijhoort.