boeken

De cafetaria van het Museu Coeleção Berardo heeft een nieuwe uitbater. De zaak is gerenoveerd. De zithoek heeft drie kringen om een centrale display heen waar wat boeken uitgestald liggen. Ik pik er eentje uit. Corpos e almas, romance, a work by Maxence Van der Meersch, een uitgave van editioral Minerva Lisboa 1953. De persoon die het boek kocht, kocht het in 1953, die datum staat in handschrift op de eerste bladzijde: 1953. Later, toen het boek los kwam te zitten, werd de rugnaad met tape verstevigd, een poging om binnenwerk en kaft samen te houden. Ik sla het boek open, zestig jaar na de persoon die het kocht of kreeg, bovenaan de eerste tekstbladzijde staat de mededeling PRIMEIRA PARTE, en lees de eerste zin: Prudamente Michel empurrou a porte do teatro anatómico. Era a primeira vez qui ali voltava depois haver feito o serviço militar. Een zekere Michel staat, voor het eerst sinds z'n militaire dienst er opzit, toen nog onder het autoritaire bewind van Antonio de Oliveira Salazar, voor het anatomisch theater en duwt de poort voorzichtig open. Dat is zo ongeveer wat er staat.
Onder Corpos e almas bevindt zich een kleinere, dunnere editie, iets van Novalis, Heinrich von Ofterdingen, een uitgave van RECLAM, op de titelpagina vollediger: Philipp Reclam Jun. Stuttgart, waaraan de persoon van wie het boek was, Isabel Frautos, of -is, met potlood het jaartal toevoegde, 1802, en de leerplichtachtige mededeling dat het om ein roman lirico zou gaan, een lyrische roman. Overal in het boek heeft ze met potlood notities geplaatst.
In het belendende vak begint het met Vingt ans après, tome III, van Alexandra Dumas, uit de reeks les meilleurs livres français van Ed. Calmann-Lévy. De titelpagina heeft de stempel van een zekere Arthur Penha Covilha. Naast het als stationsroman vormgegeven boek van Dumas een werk van Jean-Pierre Rioux, A revolução industrial, oorspronkelijk een editie van het Parijse Seuil, in 1973, één jaar na de Franse editie, in het Portugees vertaald en opgenomen in de reeks universidade moderna, publicaçoes dom Quixote, boekdeel 40.
Dan nog een deeltje uit het aanbod van Philipp Reclam, iets van H. v. Kleist, de novelle Michael Kohlhaas. Ook aan dit volume werd op de kaft met potlood het jaartal toegevoegd: 1810 ou 1811 en aan de handtekening van Isabel Frautos, of -is, met blauwe balpen wanneer ze het kocht: março/68.

In het vakje met Kleist, Rioux en Dumas is er ten slotte ook nog een meer lijvig volume, Debate sobre a arte contemporãnea (Publicaçoes Europa-America, 1962), met essays van onder andere Cassou, Ansermet, Maulnier, Fouchet, Portmann en Vittorini. Het papier kreeg een gelige teint en vertoont een willekeurig patroon van bruine vlekken. Het is niet ondenkbaar dat de display geen andere dan een efemere functie heeft. De volumes aanraken is niet verboden maar houdt niettemin het risico in dat ze uiteenvallen.