941

941. Stilleven met vaas en Vase of Flowers van Jan Davidsz. De Heem. Olieverf op paneel, 31,5x27cm. Olieverf op niet met gesso geprepareerd deksel van wijnkrat. Geen paint medium. Kraplak en pyrrollo vermiljoen, blauwe lak, groene omber, terre verte, atrament, vert émeraude, diverse witten en mengtinten.

alfabet

de Valenciennes, Pierre We hebben het over Camille Corot. X suggereert Pierre de Valenciennes. De Valenciennes komt voor in Corot in Italy. Toen ik laatst in Parijs was, zeg ik, met laatst bedoel ik 2010, en in het Louvre langsging, kon ik de zaal met Corot maar niet te vinden. Het was een donderdag. In een van de zalen, na tevergeefs gedurende minstens een half uur naar de zaal met Corot gezocht te hebben, sprak ik een suppooste aan. Ah mais, monsieur, le dix-neuvième est fermé. Fermé, mais comment, zei ik. C'est jeudi, monsieur, zei de sympathieke suppooste. Madame, zei ik, écoute, et écoutez moi bien, il faut que je vois Corot au'jourdhui, maintenant, tout de suite. C'est impossible, zei ze. J'ai un rencontre avec Monsieur Corot, zei ik. Ze glimlachte, herhaalde wat ze gezegd had, dat de negentiende eeuw gesloten was. Madame, c'est une necessité, zei ik, je vous en prie, demandez au directeur... C'est vraiment impossible, zei de suppooste. Ze glimlachte, een waarlijk heel erg sympathieke en goedbedoelde glimlach. Meteen hierop verliet ik het Louvre. X raadt me aan om nader kennis te maken met de Valenciennes. We zijn het erover eens dat Corot in Italy een verrassend interessante publicatie is. Het plein air schilderen, zegt X, zou aanvankelijk niet meer dan een spelletje geweest zijn. De Valenciennes schrijft hierover in Traité de peindre en plein air. Er was een vooraf afgesproken tijdspanne die men respecteren moest.
Klee, Paul De dagboeken. Moeilijk te vinden. X zegt dat hij er tweeduizend Belgische francs voor neertelde. Ook Y heeft een editie van de dagboeken van Paul Klee. Moeilijk te vinden.
quote Hoe meer het blinkt, hoe meer dat het stinkt.
rijt Rijt ontstaat als hevige regen over het uiterwaard zeikt en de weiden zo vol komen te zitten dat het regenwater in kleine, dunne stroompjes tussen de graszoden beekwaarts vloeit. Deze dunne stroompjes worden het rijt genoemd.
studenten De studenten, zegt iemand, dat komt tegenwoordig altijd later. Vlot meer dan honderd, merk ik. In de hall is een gekrioel.
Wu Weng Het gesprek komt op Wu Weng Tse. Letterlijk vertaald, merkt X op, zou het nietskunner betekenen. Hij die niets kan, van wie Der Mann Ohne ongetwijfeld een nazaat is.

dinsdag 24 februari

3de bachelor schilderkunst Luca. Presentatie in het Offside programma. Foto boven: Jan. Foto onder: Isa.

zondag 22 februari

Louis Van Haverbeke. Korte residentie en performance op zondag. Het begint met soep. Soep van zoete aardappel.

Rappend rept de rippende rasperformer zich roekeloos in rare slalomklucht om de soeptafel. Soep smikkelend staart het talrijk opgekomen publiek naar de zich reppende rapper.

Hier ziet u Barbara, want zo heet ze, die net een bord aardappelsoep wist te bemachtigen en nog niet helemaal bekomen van het spektakel, woont ze reeds in soep zo had ze nog geen lepel, naar de zich reppende performer vergeet om te kijken.

Van Haverbeke spreekt de zich in grote getale om de soeppot bevindende aanwezigen toe. Heilzaam is zijn woord, groot het vakjargon,

nog groter de verstomming van de in stomheid verstomde verstomden en het schalks vermaak.

RRRRRRR RRRRRRR RRRRRRR

inflatie

TIPS VAN DE CULTUURREDACTIE - 10 exposities om niet te missen - De 5 beste boeken van de week - de 7 beste cd's van de week - De 8 beste films van de week.(1) Van / de / week. Volstrekt imbeciele tijdsbepaling, verwant aan waar ik niet naar uitkijk / vandaag in geen geval zou willen missen / kunnen we het A.U.B. over wat anders hebben. Mijn tip aan de cultuurredactie: spring in de Leie. De 8 beste films van de week? Volgende week zijn ze niet meer de moeite waard om bekeken of besproken te worden? Waarom worden ze dan gemaakt. De 5 beste boeken van deze week en volgende week opnieuw 5 beste boeken? Daar heb ik geen tijd voor.

Dit zijn de beste boeken van mijn week.(2) De wandeling van Robert Walser, een uitgave van Lebowski. Uit het Duits vertaald door Machteld Bokhove. Laten we niet moeilijk doen over de eerste zin, Op een morgen, toen mij de lust bekroop een wandeling te maken, zette ik mijn hoed op mijn hoofd, liep mijn schrijf- of spookkamer uit en de trap af om haastig de straat op te gaan. Deze zin zegt weinig over wat mij, de lezer, wacht. Ik verneem weliswaar dat het ochtend is, dat de protagonist opeens zin heeft om een luchtje te scheppen, negentiendeeuwse clichés als wat voor hoofddeksel of aanverwante vestitude kom ik niet te weten, wel dat hij zijn spookkamer ontvlucht, de al of niet ingebeelde flarden van het meesterwerk, en de benen neemt. Old Masters van Thomas Bernhard, de Penguin editie waarin ik op bladzijde 156 ben aanbeland, De ringen van Saturnus van W. G. Sebald, een Engelse pelgrimage, en het heugelijke feit dat ik ook dit boek niet in één ruk uitlees, integendeel, het met mondjesmaat tot me neem. NEGEN verschillende stillevens TXT ten slotte, een Voorkamereditie. Het zijn geen boeken van één week, geen fastfood die ik verstrooid tot me neem, het zijn boeken in de buidel van een traag genot, boeken waarin ik gulzig lees en traag, een bladzijde uit slechts één van die boeken biedt me ongetwijfeld meer dan wat voor reeks 5 beste boeken van de week, ondanks de spotprijs van het genre.(3) Nul voor de prijs van vijf.

(1) De 10 meest belangwekkende tweets van een seconde.
(2) Een week die op onnavolgbare wijze sinds meer dan een halve eeuw meestal biedt wat tot het beste hoort van wat ik - gelukkig maar - over het hoofd zag.
(3) Alles herleid tot de macht van alles: niets.

vrijdag 20 februari

min plus

Het getij van de Wye is naar verluidt zo hevig dat het landschap tot halverwege de bron geen oever heeft. Het autootje puzzelt de weg naar Leicesterhire zonder hinder aan de openbare weg. De bomen staan in het gemak van een vergeten hinderlaag. In de kasteeltuin evenwel is wat zich niet voor had kunnen doen beredeneerd. In een vloed van foute stappen lalt de oude zeurkous om het eb van het eendenkroos. Onder de ceder, ouder dan het landschap wat geen nazaat weet, bleef zij zitten, jong en onhebbelijk maar ook net zo duidelijk als het getij. Van het landschap bleef wat van het landschap bleef. Mos en haring kleeft aan wat de rotte beitel deed, aan wat de rotte beitel deed. De berg is naar verluidt te hoog voor wat het landschap kan. Breed en gulzig stroomt het tij van vloed naar bron.

Halverwege het pad, op laten we zeggen een werst van het denkbeeldige ijkpunt, stonden zij die zich voorgenomen hadden om de zwerftocht met een kwinkslag af te ronden, voor het euvel om tot de laatste nekwervel in het zilte nat te zakken. Ledematen en halswervels hadden ze om een andere reden in veiligheid te brengen. Het getij naar verluidt stond zo hevig dat het tot de bron geen oever had.

931

931. Negen verschillende stillevens nr 3. Stilleven met Bouquet II van Carole Vanderlinden. Olieverf 33x27.

931

Van alle werken uit de reeks Negen verschillende stillevens heeft nr 3 de langste historie. Aangezet begin januari, ook toen met Bouquet II als beeldcitaat, toen niet op z'n kop en zonder mengbeker, onderging het een slopende reeks metamorfoses. Het veranderde in Stilleven met Printemps van Carole Vanderlinden, uit dezelfde editie van Posture, nadat eerst nog een werk uit die catalogus mee in het beeld sloop. Ook de compositie veranderde de hele tijd door. De mengbeker kwam er pas in een later stadium, bovenop een catalogus met werk van Max Beckmann waar eerst nog een boek bovenop lag. Op gegeven ogenblik bevond de mengbeker zich op het werk van Carole. De catalogus kwam onder verf- en oliespatten te zitten. Het had printemps rechtop, op z'n kop, zijdelings. Later schoof de catalogus van Beckmann mee in. De mengbeker kwam op Beckmann terecht. Printemps kantelde. Alles werd met paint medium aangebracht. Dunne laagjes vette olie. Twintig, dertig, veertig laagjes van die vette olie. Tot het uiteindelijk toch weer Bouquet II werd. De olie begon te zwemmen. Vier dagen geleden al was het volstrekt onmogelijk om de verf zo aan te brengen dat exact dat gebeurde wat ik wilde. De verflaag werd steeds vetter en smeriger en het benieuwde me of het mogelijk was om uit die brij van paint medium het beeld tevoorschijn te halen. Nee, dacht ik. Dit lukt niet. Wanneer is zo'n dikke, smerige laag olie eindelijk droog? Binnen honderd jaar? Misschien craqueleert het op zo'n manier dat er grote vellen oliedrab los komen te hangen. Het glijden in de olie begon ik wel steeds amusanter te vinden. Alles werd donker en scherp. Het volstond om het doek maar heel even aan te raken of twee drie kleuren kwamen tevoorschijn onder het atrament dat ik olierijk aanbracht. Zo hoor je natuurlijk niet te schilderen, besefte ik. Aan het doek kleefde zoveel paint medium dat het op een prefab-pizza van Dr. Oetker begon te lijken. Wanneer gaat het doek bladderen? Eerst neemt het natuurlijk een maand of twee voor het droog staat. De laagjes paint medium zwemmen onder elkaar door. In 2080 staat het wellicht nog altijd niet helemaal droog. Twintig jaar eerder kwam een groot deel van de verflaag als een vette baard onder het doek te hangen. En dan gaat het opeens bladderen. Eerst begint het doek her en der barsten te vertonen, een uitzinnig craquelé wat een van de nazaten van de persoon die het doekje kocht tot wanhoop drijft. De scheurtjes in de verflaag krullen op als oud bladerdeeg. Ook van Dunwich bleef zo weinig dat je er intussen zonder kerken en patriciërshuizen blootsvoets over het strand wandelen kan.

zondag 8 februari

In Rotterdam heb ik twee boeken bij me, Old Masters van Thomas Bernhard, waarin ik op bladzijde 147 ben aanbeland: This is what always happens when we talk about a subject because the subject fascinates us, but it fascinates us more than the person on whom, when all is said and done, we force it with all the frantic ruthlesness we are capable of - en Opened Ground van Seamus Heaney met Poems 1966-1996 als ondertitel, een Faber & Faber editie. Ik heb alles in het konijnenhok, Heaney en Bernhard, het notitieboekje, een broodje met kabeljauwsalade, de leesbril, m'n laptop. Op het aanrecht is koffie gemorst. 'Je kan maar beter omrijen,' had een van de surveillanten gezegd, 'als je alles uitgelaaien hebt,' dezelfde die me woensdagavond tien euro afgetroggeld had, 'hier mag je niet staan.' Dat doe ik. Ik rij om de hangar heen waar Intersections ondergebracht werd en parkeer aan het dok en weer in het konijnenhok sla ik Heaney open op bladzijde 162/163:

Glanmore Sonnets
for Ann Saddlemyer
'our heartiest welcomer'

I

Vowels ploughed into other: opened ground.
The mildest February for twenty years

Ik had de jongedame eerder opgemerkt, toen zij en nog iemand de hall betraden en een koude luchtstroom mee inschoof. Ze draagt een hippe, blauwe short, zwarte collants en een jasje met een felgroene kraag. Natuurlijk had ik me haar kapsel niet herinnerd kunnen hebben. Houtkleurig, schreef ik in het notitieboekje: stapt om het boekenmeubel heen: staart naar het exploderen van Nel. De andere jongedame houdt zich heel even met de display van cards en boeken bezig.


Het konijnenhok, zoals we het noemden, vlak bij de inkom van Intersections. Ter rechterzijde drie foto's uit de reeks Windows van Bram Van Stappen. Achterin: het keukentje van wat ooit de kantine van de onderhoudsdienst was. Op de monitoren twee sneetjes film van Jelle Clarisse, links de Boekentoren van de Gentse universiteit, rechts de Van Nelle fabriek, maquettes in balsahout die beide tot ontploffing worden gebracht. Dat is gefilmd. Links voorin het boekenmeubel met een fries van crox-cards, enkele boekpublicaties en een portfolio van Bram. Het boek van Heaney bevindt zich op het stoeltje naast de zwembadblauwe afvalemmer, onder een lokale poëziekrant.

Eerder waren er al wat nieuwsgierigen geweest, waarvan ik me alleen het koppel herinner, hij een vijftiger met sluik, grijs haar en een rond brilletje, de andere persoon zijn echtgenote, en me dat alleen herinner omdat ik volgende notitie aan het boekje toevertrouwde: hij, lange zwarte mantel, sluik haar, grijs, brilletje, buigt zich over het boekenmeubel en neemt Sonare Motus van Hans Beckers door, begint achterin en neemt alle bladzijden tot zich terwijl hij de hele tijd door als een knipmes over het boekenmeubel blijft staan. Iemand die ook zelf grafisch werk maakt? De echtgenote interesseert zich voor het Joosboek, raakt het aan, slaat het open op een willekeurige bladzijde. Ik open Heaney op bladzijde 183 en lees:

As you plaited the harvest bow
You implicated the mellowed silence in you
In wheat that does not rust
But brightens as it tightens twist by twist
Into a knowabe corona,
A throwaway love-knot of straw.

Marie-Jose van Stichting West betreedt het konijnenhok. Zij hebben een standje in de main section. Nathalie van het Haarlemse Nieuwe Vide, in 2008 schreef ze voor Kunstbeeld een dubbele pagina over croxhapox net toen we een project van Robbert & Frank en Frank & Robbert hadden, komt een kop koffie tanken. We halen herinneringen op aan die koude winter en het gesprek in de hall toen de blackstraler er nog niet was. Siberische omstandigheden. Ze is flamboyant, springt er zo tussenuit in haar korte felblauwe jurk met een oranje, verticaal Leitmotiv, de feloranje collants en het elegante schoeisel van goud. Om met Guido te spreken: van goud, goud, goud.(1) Ook Zoro Feigl, met een al net zo flamboyante groenblauwe huzarenbroek en om de uitgesproken ranke hals een wulps sjaaltje, had zich in het konijnenhok gewaagd.
Niet zelden blijven mensen in de deuropening staan, kijken nieuwsgierig of terloops naar het boekenmeubel, naar de setting, naar de monitoren waar Nel en de Gentse Boekentoren om beurten exploderen, en vervolgen hun weg zonder het konijnenhok te betreden.
Een dame bladert in de portfolio. Ze kijkt sip om zich heen. Met diezelfde sippe gelaatsuitdrukking gaat ze op de toiletpot zitten en smeert ze, op een ander moment, hagelslag over het sneetje brood. De enorme massa die opeens in de deuropening van het konijnenhok staat is die van Erven Pollewop. Een Pollewopje, zij het zonder de onnavolgbare goedgemutsheid van Tante Pollewop. Ze is te massief voor het konijnenhok, het voelt ongemakkelijk aan. Iemand sloop achter haar door om het boekenmeubel heen en bladert door het laatste exemplaar van de meest recente editie van De Witte Raaf, buigt zich over de portfolio met foto's van Bram en grinnikt als hij opeens de Van Nelle fabriek uiteen ziet spatten.

(1) Guido De Bruyn, Goldbergvariatie, een heel erg lang en muzikaal gedicht geschreven voor Poëziedag 2015 en die dag op een locatie in Leuven tot tweemaal toe voorgelezen.

939

939. Negen verschillende stillevens nr 10. Stilleven met Merda d'artista van Piero Manzoni. Olieverf 35x27. Derde versie. Ansicht met Merda d'artista, Native Realm / A Search for Self-Definition van Czeslaw Milosz, de Penguin editie uit 2014, een catalogus met werk van Carl Fredrik Hill en een leeg doosje.

donderdag 5 februari

Weil das Schwein zu kostbar ist,(1)

Bernhard, dat is bekend, liet een notariële akte opstellen die het tot 50 jaar na zijn dood onmogelijk maakt om in Oostenrijk ook maar één van z'n stukken op te voeren. Civilized humanity's hunger for culture is enormous, lees ik, the perversity reflected by this state of affairs is worldwide. Vienna is a cultural concept, Reger said, even though there has virtually been no culture in Vienna for a long time, and one day there will really be no culture of any kind left in Vienna, but it will nevertheless be a cultural concept even then. Vienna will always be a cultural concept, it will the more stubbornly be a cultural concept the less culture there is in it. And soon there will really be no culture left in this city, he said. The progressively more stupid governments which we have here in Austria will gradually see to it that soon there is no culture of any kind left in Austria, only philistinism, Reger said. The atmosphere here in Austria is getting even more anti-cultural and everything points to the fact that before long Austria will be a totally culture-less country. Als vuilniszakken het voor het zeggen hebben, gaat alles naar het containerpark. Als antwoord hierop had de intendant alleen nog uit een bepaalde hoeveelheid vuilniszakken te kiezen. Dat het museum van unieke feiten hiermee, zonder dat ook maar iemand het in de smiezen had, in een luizig containerpark veranderde, beviel net hen die er tot dan weinig tot niets over te zeggen hadden gehad. Wat anders dan vuilniszakken verwacht ook maar iemand van een museum waar ooit unieke feiten getoond werden en intussen hoogstens het gesorteerde afval van een progressief beleid.

Da/e/sh is al wel langer dan vandaag bekend voor de promoties die het biedt. Het wast witter dan wit. De aandeelhouders hebben zich naar verluidt uit het debat teruggetrokken.

(1) Thomas Bernhard, Gesammelte Gedichte; Sur la terre comme en enfer, p. 52; Ed. Orphée 2012.
(2) Thomas Bernhard, Old Masters, p. 145; Penguin Classics 2010.

woensdag 4 februari

Vier stoplichten voor ik aan de oprit van de autosnelweg beland. Geen file hier. Zon en wolken waarin een flink pak nattigheid sluimert.
Net voor ik de autosnelweg neem, dendert een truck met het opschrift PANALPINA over het wegdek. Als het woord PANALPINA een minuut later opnieuw in beeld komt, ritselt een buitje over de voorruit, een buitje van niemendal, alsof ijzerhoudende stofdeeltjes over de ruit tikken. Er is een voetbalveldje, windmolens wieken hoog boven het uiterwaard.
Een vracht van de firma G. SNEL met vestiging te Woerden. Je ziet ze vaker op de autosnelbaan, tot in het diepe zuiden. Baan omdat ik opeens aan roetsjbaan en snelheid denken moet, Sehnsucht van het economisch vernuft. Het regent en dan kunnen ze eigenlijk niet op het middenbaanvak, maar daar trekken ze zich goed vet geen moer van aan. Branie van het economisch vernuft: een truck met een enorme lading boterkoekjes schuift mee in. Op de rechteroever van de Durme zijn werkzaamheden. Ik passeer een vracht van Voesnek BV uit Breda. Nog een buitje.
Boven het wegdek staat als zodanig duidelijk dat het richting Antwerpen gaat. Wat ter hoogte van Haasrode negen op tien een file biedt. Een donkerblauwe BMW schiet als een raket rakelings langszij. Wat verderop staat een regenboog boven het landschap.
Op het baanvak ter rechterzijde en net zo vaak op het middenbaanvak: het schandelijke konvooi van het autosaurische vrachtverkeer. De troepen passeren Kruibeke.
Geen file. Niet eens een half uur na stoplicht vier, dat aan het Citadelpark, gaat het linksop richting Rotterdam. Aan het verre einder het met dunne wolkenflarden bevlokte, teerblauwe tafellinnen. Zo gaat het noordwestelijk, voorbij de afslag Rotterdam/Breda/Doel, aan een gemiddelde snelheid per uur van 110km. Aan het tolhuis heb ik 6 euro af te staan.
Ik rij Nederland binnen en meteen is het landschap kraaknet. Berendrecht en Barendrecht. De berkjes van Hoogerheide, dat op een heuvel ligt. Voorbij Hoogerheide, ter hoogte van Steenbergen aan Zee, stuit de stoet op een asgrauwe wolkdam. Regen keilt over het asfalt. Het donkere wolkmassief hangt vlak boven het landschap, drukt tegen het landschap aan. Rotterdam is 40 kilometer. De regen spat plat over het asfalt. Meeuwen hangen boven een akker. Ik passeer Dinteloord en Stampersgat, kom onder het onweer uit. Rookpluimen. Ze hangen oostwaarts. Tegen een roomkleurige hemel tekenen zich de beginselen af van het industriële Rotterdam. De Maasvallei is breed en blauwig met struikjes tot de hielen in het sop. Wat verderop is er Haringvliet, het Hoeksche Waard, Oude Kreek en Konijnendijk waar wie het belieft wat voorraad voor het haardvuur bekomen kan. Het zwerk klaart uit.