maandag 24 november

Rond een uur of zes 's avonds is er een afspraak met De Zondagsdenkers. Van de sneeuwval van gisteren is weinig te merken. 4x4's beuken over het wegdek.

In de Halvemaanstraat, op huisnummer 113, zitten Adam en Marc aan tafel. Adam is net terug uit Antwerpen, had een afspraak met Marie-Jeanne, iemand uit Den Haag. De huiskamer doet aan die van Destelbergenstraat 96 denken, het is een warme, exotische plek. Frips is in de keuken bezig. Op de tafel, waarover een assortiment kleurrijke doeken hangt, staat een fles Vacqueras. Geczy en schrijver dezes hebben voor Spaanse wijn gezorgd. Het gesprek komt op Toasting on the world food crisis. 'Each time you do the performance,' zegt Adam (hij zit met z'n rug naar een viool die vlak naast het boekenrekje hangt), 'it's a different performance. It's different from the planning.'
Frips plaatst hapjes op tafel. De toastjes zijn met rozemarijn, een olijfje, een kuchje van dit of dat, pijnboompitjes en een laagje smeerkaas. Er komt nog. Frips is in de keuken bezig en Marc draagt een keukenschort met het woord PASTA. Knorrieborrie nestelt zich voor de kachel. Knorrieborrie, een wijfje, ook wel Borremans genoemd, is de Picassokat. Het gesprek komt op hoe je in het beste geval ook van een vergissing leren kan. 'If you want to get forward as an artist,' Adam is aan het woord, 'you say 'hi' and people help you. But... this time it didn't happen.' Misschien omdat de context ontbrak. Hij bedoelt dat de persoon in kwestie zo met zichzelf bezig was dat er geen connectie was. Dat hij haar nochtans een en ander gevraagd had, meer wilde weten, de persoon in het beste geval in een spoor had kunnen betrekken, dat in de kunstwereld net deze vorm van communicatie en uitwisseling een essentieel element is, er ontstaan connecties, mogelijkheden, maar dat het er dit keer niet van kwam.

Monsieur Enretard. De opmerking dat een vergissing nog altijd de mogelijkheid inhoudt dat je er iets van opsteken kan. Ben je voor je het weet een stap verder.
De fles Vacqueras is tot de bodem geledigd. We openen nog een fles, het gesprek komt op Franse literatuur, Perec, Proust, van Perec het imperatiefloos prachtige La Vie mode d'Emploi. 'My doctor was on Proust,' grapt Adam.
Adam's favourite is Proust. Other favourites are Queneau and Valéry. 'Valéry,' someone said, 'is terrifyingly intelligent.' Reading slowly in Der Mann ohne Eigenschaften. What Bernhard said about Goethe - Thomas Bernhard, one more favourite: 'Goethe is not the best theatre writer, that's Kleist. Goethe is not the best poet, that's Hölderlin. Goethe is not the best novellist, that's Musil.' And on Bernhard: 'Just as you with Perec, I have all his novels.' Because, indeed, a passion for European literature. Actually, spend his youth in Switzerland. Parents were scientists. 'Ah! Ah!,' complained one of his grant aunts, ah! always the same! Always the same! You go to the opera - always the same! La Bohème! Ah! Tosca! Ah! Always the same!' And she went on complaining, always the same.
The main thing with Bernhard is bourgeois people, Adam explains. They destroy people that have extreme passion. That's the main issue of Bernhard's novels. Die Kunsthistoriker haben die Kunst überhaupt ausgeschwatzt. Well, he used to be an art critic.
Er volgt een anekdote over een fotorealistische schilder die hem vroeg om een stukje te schrijven voor een catalogus. Hij gaf de tekst de titel Juste Milieu mee. De kunstenaar, arrogant, beroemd, dom, leek niet meteen door te hebben dat de titel op zijn werk sloeg: conservative shit. 'Sometimes I said: I'm not turning on the tap today. So anyway,' concludeert Adam, 'I sat on both sides.' En als er één ding klaar en duidelijk is, op de wijze die Wittgenstein voor ogen had, dan is het dat de actuele scene gedetheoteriseerd moet worden en wel met de allergrootste hoogdringendheid.

Jelinek, nog zo'n auteur waar hij een boontje voor heeft. Gombrowicz, idem. That first phrase of Cosmos: 'BUT let me tell you about another, even more curious adventure.' We gaan zo in het gesprek op dat we even over het hoofd zien dat de eerste schotel er aan komt, een salade van rucola en schijfjes tomaat op smaak gebracht met gedroogde tomaatjes, pijnboompitten, olijfjes, stukjes mozarella, olijfolie en ciderazijn van Tierenteyn. De hoofdschotel wordt een spaghetti maison met wilde paddestoelen. De chef de cuisine - hij betreedt het salon met twee schotels waarop stapeltjes verse paddestoelen liggen - legt uit om wat voor paddestoelen het gaat, pieds de mouton en van die zwarte, trompettes de mort, en cantarellen, en, en. De vierde soort weet hij zich niet te herinneren. Goh, verzucht Frips, nu moet ze toch even nadenken. 'MUSHROOMS!' exclaims Adam. 'Mushrooms...!' 'Mushrooms!' Marc en Frips komen er niet uit, ze herinneren zich niet hoe het zit met die vierde soort.

Bushrooms. Of hoe je met een gebeitelde glimlach goedkoop toiletpapier aan de man brengen kan. Verzwijg dat het ding bedoeld is om er je gat aan af te vegen.

'Maybe,' Adam says, 'Moslims should try to understand that there are many ways to solve a problem. If I like Thomas Bernhard and you like Georges Perec, and I don't, should I slam you on the head?'
-Yes, please. (laughter) Slam me on the head. (laughter, silence, sound) You like Thomas Bernhard? (take a knife, point it) Ah! There you are, always the same, Thomas Bernhard! Fuck you. Literature. Ah! Literature. Always the same! (stabbing) Bernhard! Bernhard!
Adam (helpless): But most of these people can't help it.
-Yes, yes. (stabbing) Yes. They are born inside the cage.
Adam (laughing): Yes, yes.
-(stabbing) They are born inside the cage and die before they could have opened the goddamn thing.