4 december

25 bladzijden in Jules Verne, Around The World in Eighty Days. De eerste zin, Mr. Phileas Fogg lived, in 1872, at No. 7, Saville Row, Burlington Gardens, the house in which Sheridan died in 1814, doet aan die van Havelaar denken. Hierover zit ik 10, geen 5 maar 10 minuten na te denken. Over die eerste zin van Havelaar. Voor ik een van de andere boeken waarin ik recent wat heb zitten lezen ter hand neem, Slotsom van Elias Canetti, een privé-domein, Nr. 233. In Slotsom heb ik kennelijk tot bladzijde 18 zitten lezen; de voorflap zit als bladwijzer tussen 18 en 19. Hij liegt enkel om te ontdekken, lees ik, het is de laatste zin die ik las voor ik aan Understanding a Photograph van John Berger begon, Zodra het klopt, zegt hij de waarheid. In La mémoire du monde, in Avignon, vond ik een exemplaar van Lieux van Georges Perec, zijn meest recente publicatie. De blauwe bladwijzer, de verpakking van een theezakje,

thé noir aromatisé
flavoured black tea
GRAND EARL GREY    
Comptoirs Richard
Paris

zit tussen 126 en 127 : 17. ITALIE, SOUVENIR 1 : la maison aux grandes vitres – la maison au beau jardin
ou la maison du Moulet
ou le grand sapin au sommet du sentier
le sentier
le Moulin). Dit keer is het niet Perec waarin ik blijf lezen, maar iets van Duras, een boekje dat ik me een hele tijd geleden aanschafte, ik herinner me niet wanneer, een Gallimard waarvan de titel me net als toen opnieuw opviel: Le square.
In Le square 96 bladzijden. Als ik het correct heb zit ik onderaan bladzijde 96: – Je ne sais pas, Monsieur, si le bonheur se supporte mal ou si les gens le comprennent mal, ou s'ils ne savent pas très bien celui qu'il leur faut, ou s'ils savent mal s'en servir, ou s'ils s'en fatiguent en le ménageant trop, je ne le sais pas; ce que je sais, c'est qu'on en parle, que ce mot-là existe et que ce n'est pour rien qu'on l'a inventé.

Zonder die bladwijzer tussen 96 en 97 had ik misschien niet meteen gevonden waar ik gebleven was.
En dan is er Herzog.
Ik heb ook in Kis en Pessoa zitten lezen, van Pessoa een franse editie van de Engelse gedichten, iets waar ik eerlijk gezegd weinig aan heb, in Dickinson, waarvan ik me recent The Complete Poems heb aangeschaft, ook Alkema had gekund, in Bernhard van wie ik drie, vier boeken tegelijk aan het lezen ben, in Lost Cat van Mary Gaitskill, in iets van Halfon, in Cortazar, voor het eerst ook in iets van Stendhal, Het leven van Henry Brulard, waarvan ik geloof ik alleen de eerste zin las, Vanmorgen, 16 oktober 1832, stond ik, 40 jaar voor Verne aan Around the World in Eighty Days begon.
Herzog dus, zei ik. Eerst The Twilight World. Intussen halverwege de Nederlandse vertaling van Jeder für sich und Gott gegen alle.
En dan nog eens zoveel boeken. Ik mag er niet aan denken. En al de mensen die je tegen het lijf loopt, in die boeken.

Transcriptie van Wednesday 4 December, The Diary of Virginia Woolf, Volume 4, blz. 356.