zondag 13 april

Net als gisterochtend verzamelen de juryleden van de Oost-Vlaamse preselectie van de Canvascollectie in de hall van het voormalige Casino. Dat ik er vroeg bij ben hoeft niet te verwonderen, aan de telefoon - vier dagen eerder - hadden ze gezegd dat het rond een uur of acht zou beginnen. Het officiële document echter geeft een later tijdstip aan. 8u30 : registratie en verwelkoming van de commissieleden, staat er.
Joris heeft zin in een pot koffie. In het cafetaria is zo vroeg op de dag nog geen koffie te krijgen. We stappen door naar een van de ruimtes achterin. De eerste candidaten staan aan te schuiven, koffie is er niet.
De deur naar de lokalen waar de jury's zullen plaatsvinden staat op een kier.

Vandaag iemand die alleen maar voeten schildert. Een van de candidaten spreekt het woord 'somtijds' uit. Een andere candidate is er zo zeker van dat haar werk geselecteerd zal worden dat ze niet de moeite neemt om de doorzichtige folie te verwijderen - doe ik straks wel als ze geselecteerd zijn, zegt ze. (zo ver is het nog niet, merkt iemand schamper op) Een candidate met Hollandse roots is gefascineerd door momenten vanwege de momenten, zegt ze, die na die momenten komen. Iemand anders, ze runt een bedrijfje, levert met ruwe kwast gekonterfeite werkjes; een van de schilderijen (de toon is overwegend blauw) zou een diepzeemarine voorstellen (ergens bovenin het blauw heeft ze witte strepen aangebracht die bloemen voorstellen) 'aangezien ik niet het type ben,' zegt ze, 'om schelpjes en bootjes te schilderen'. Heel erg ingenieus is de persoon die met een werkje uitpakt van 'doek op verf'.
In sommige gevallen zorgt het niet verwijderen van de beschermende verpakking voor een interessant extra. Er zijn een aantal candidaten die eigenlijk best weten dat ze geen kans maken. Een natuurgids steekt foto's binnen die hij met enige nadrukkelijkheid als educatief materiaal bestempelt en is aangenaam verrast door het feit dat dat er wat ons betreft niet toe doet. Andere candidaten - het zijn er twee, herinner ik me - gunnen we het voordeel van de twijfel; dat aan dat voordeel ook altijd het nadeel van die twijfel vastzit zien we door de vingers. Een zekere Titus - hij wordt door z'n vader vertegenwoordigd - steekt een reeks verbluffend interessante foto's binnen die hij in Roemenië heeft gemaakt; Annik de fotoreeks waarmee ze vorig jarig afstudeerde. De vader van Titus begint een tekst voor te lezen. Naar het eind van de preselectie toe (we beginnen al wat moe te worden) hebben we het werk te beoordelen van iemand die tafels ontwierp. Iemand ontwierp een lange, strakke en uit identieke fragmenten samengestelde sculptuur, een twee meter lange doorgang van brede en lang uitgerokken trappen. Vaak hangt het af van een detail. Ik heb het voor werk van iemand die zijn schilderijen zo heeft uitgepuurd dat ze ogen als het werk van een kind; Chris en Pieternel beslissen er anders voor, het werk raakt niet door de preselectie. Een Werther-type presenteert zich met de vele prijzen die hij won. Patattenboer Naas heeft een maat meegebracht en drie slordig gepenseelde schilderijen, gauwgauw op karton uitgevoerde en in witte pvc-lijsten gestoken semi-abstracte impressies, een rommeltje van aan Cobra, Picasso en aanverwante stilemen ontleend modernisme, volstrekt onsamenhangend. Met gemelijke blik - alsof hij een directe confrontatie uit de weg probeert te gaan - begint hij over het feit dat hij al minstens vijfentwintig jaar schildert. Ja, wie niet, had ik bijna gezegd. En of het recent werk is, vraag ik. Een mens moet iets vragen. Ja, luistert, dat heeft hij speciaal voor de Canvascollectie gemaakt, zegt Naas. Ze zijn zo recent dat een van de schilderijen nog nat is. Allez, tiens, en hoe lang zijt ge al op die manier bezig, vragen we. Zijn maat, een pee van een jaar of zeventig, komt tussenbeide. We vernemen dat de candidaat in werkelijkheid landschapjes en genretaferelen schildert - 'maar daarmee kost hij niet afkomen he' - en dus hebben ze speciaal voor de Canvascollectie drie moderne werken gekonterfeit al was het maar om te bewijzen dat dat zo moeilijk niet is. Ge had beter met uw patattenveld kunnen afkomen, zeg ik. Bijna komt het tot een handgemeen. Het oordeel van de jury is unaniem maar Chris moet iets gezegd hebben dat ze niet beviel: ze willen weten wie hij is en waar hij woont. Dat van dat patattenveld hebben ze wellicht niet eens gehoord.

Na de jury, in het S.M.A.K.-café, brengen de juryleden allerlei anekdotes te berde. De algemene conclusie is dat er best veel interessant werk de revue is gepasseerd en dat de vooropgestelde limiet ook makkelijk gehaald werd. 'Grosso modo,' had een woordvoerder van de Canvascollectie gezegd, 'zal 1 op 4 van de gepresenteerde werken voor selectie in aanmerking komen.'

Pieternel Vermoortel, jurylid van de Tiende Tafel waar schrijver dezes de rol van voorzitter heeft, verrast met vlijmscherpe analyses. Sinds een jaar ongeveer runt ze in London een kleine kunstruimte (het regent er binnen); ze heeft voor curator gestudeerd en meent dat die functie intussen een andere betekenis en nieuwe bestemming kreeg, de tijd dat curatoren op verpletterende en dictatoriale manier over het reilen en zeilen binnen het kunstwereldje beslisten is verleden tijd of zou het moeten zijn. Dat type curator ging mee onder in het drijfzand van het actuele discours.
Vandaag hebben we het over andere dingen.