Stoltenhoff Brothers

At the end of October our supply of Penguin eggs failed. Of deze zin in 1871 geschreven werd, of een jaar later, toen de Stoltenhoffs al minstens één jaar op Inaccessible verbleven, is onduidelijk. Ook toen ging de reis naar Tristan da Cunha over Kaapstad. In 1871 waren de Stoltenhoff brothers op het zuidwestelijk gelegen Inaccessible Island beland, 40 kilometer van Tristan vandaan. Het eilandje was twee eeuwen eerder voor het eerst gespot door een Hollands koopvaardijschip, toen de dodo, op een verafgelegen eiland in de Indische Oceaan, al zo goed als uitgestorven was. In 1662 was een zekere Iversen op Mauritius beland en had daar, een halve eeuw nadat voor het eerst mensen op het eiland aan land gingen, niet één exemplaar van Raphus cucullatus aangetroffen, behalve dan, noteert hij in het scheepsjournaal, op een kleine rotshoogte net voor de kust. 'De smalle zeestraat,' noteert Quammen, 'moet net breed genoeg zijn geweest om het eiland te vrijwaren van varkens en apen.'(1)

Met de Stoltenhoffs liep het anders. Gustav en Friedrich Stoltenhoff kwamen in 1871 aan op Inaccessible Island. Schalansky en Quammen vermelden het eiland niet. Met Nightingale Island en nog wat eilandjes maakt het deel uit van het Tristan da Cunha archipel, een eilandengroep in het meest zuidelijke deel van de Atlantische Oceaan. Een zekere Jacobszoon had het ontdekt, meer dan een eeuw nadat Tristan da Cunha door Portugezen gekoloniseerd werd. Het werd Inaccessible Island genoemd omdat de scheepslui niet verder dan het strand kwamen. Hoge kliffen blokkeerden de doorgang naar het binnenland. Er is een rapport van een Frans schip, eind achttiende eeuw, dat vlak voor het eiland aanmeerde. De bemanning slaagde er niet in om het eiland te betreden. In 1962 probeerde een expeditie het opnieuw maar ook toen bleef het binnenland onbereikbaar. Intussen staan Inaccessibile en Nightingale Island, ook het op een piepschuimschil van Nightingale Island verwijderde Stoltenhoff Island, bekend als vogelreservaten. Er is een grote diversiteit aan avifauna. Op Inaccessible komt een ral voor, de Inaccessible rail, een van de kleinste van de soort.
Terwijl eerder zo goed als niemand er in geslaagd was om het eiland te betreden, besloten Gustav en Friedrich om er een handeltje in huiden te beginnen. Op het eilandje nestelden niet alleen albatrossen, Jan van Genten en stormvogels, er waren ook robben en zeehonden in overvloed. Hoe kwamen ze aan land? Hollandse kooplui en Franse mariniers waren er niet in geslaagd om Inaccessible te betreden. Verder dan het strand waren ze niet geraakt. In 1821 waren schipbreukelingen van Blenden Hall, een schip dat op weg was naar Bombay, op het oostelijke strand aangespoeld. Ze leefden er naar verluidt van wilde selderie, zeeberen en pinguïns, dronken zich lazarus en vochten. Bovenop het plateau raakten ze niet. De westkust was meer toegankelijk, maar het stormde er zo goed als het hele jaar door. Het is ook hier, aan de noordwestelijke rand van het eilandje, dat zich tot op de dag van vandaag een hut of een kleine woning bevindt op wat er op Google Earth als een flauwe helling uitziet.
Gustav, de jongste van de Stoltenhoff brothers, was in 1870 op Tristan da Cunha beland toen de Beacon Light, het schip waarop hij voer, voor de kust in de fik ging. Op het nabijgelegen Inaccessible op robben jagen was een lucratieve bezigheid. In 1869 bijvoorbeeld hadden Tristanieten, die eerder varkens en geiten op Inaccessible gedropt hadden, er 1700 huiden bemachtigd.(2)
1871. Bismarck wordt aangesteld als kanselier van het Duitse Rijk. Schotland wint van Engeland in wat geboekstaafd staat als het allereerste internationale rugby toernooi. Op 24 april wordt in Eltham een dienstmeisje vermoord. In mei verpletteren regeringstroepen de Parijse Commune. British Columbia treedt toe tot de Canadese confederatie. In Afrika komt Henry Morton Stanley, correspondent van de New York Herald, de vermiste David Livingstone op het spoor. Ze ontmoeten elkaar in Ujiji, vlak bij Tanganyika. In Troje maakt Schliemann jacht op potscherven. Marcel Proust en Paul Valéry zien het levenslicht en op 5 juli sterft Cristina Trivulzio di Belgiojoso. Camille Corot is oud geworden en schildert alleen nog genrestukken. Cézanne zou La maison du pendu pas in 1873 schilderen. Dit alles is op Wikipedia te vinden.
In deze lijst vol historische trivia geen spoor van de Stoltenhoff brothers, die naar verluidt in november 1871 op Inaccessible aanmeren.(3) In de zuidelijke hemisfeer is het volop zomer. Gustav en Friedrich zijn ongetwijfeld eenvoudige jongens. Duitse komaf. Ze jagen op robben, pinguïns en zeehonden, slagen er in om bovenop het plateau te komen waar ze voor de verandering op verwilderde geiten en varkens jagen. In het logboek noteert een van beide broers dat ze een fraaie verzameling huiden wisten aan te leggen. Het handeltje loopt niettemin wat averij op. Inaccessible ligt niet meteen op een drukke vaarroute en wat ze ook over het hoofd gezien hebben is dat het eilandje als onbereikbaar bekend staat. Van Tristan da Cunha wordt op het meer toegankelijke Nightingale Island gevaren. Inaccessible Island kortom is een plek waar helemaal niemand langskomt. Op Tristan weten ze dat twee gekken op het eilandje verblijven en er op robben en zeehonden jagen, wat de Tristanieten, om het zacht uit te drukken, best vervelend vinden. Gustav en Friedrich willen er graag koeien hebben om zo de schaarse levensmiddelen waarover ze beschikken aan te vullen. Huisdieren hebben ze niet. Of Gustav een kattengek was, is niet bekend. Van Friedrich is net zo min bekend of hij van honden hield. Waar ze naar uitkeken was om rundvee op het eiland te hebben.
In 1872, toen ze al een flinke verzameling huiden aangelegd hadden, meerde de Themis aan, een schip dat van Tristan da Cunha kwam en geen rundvee aan boord had. De kapitein van het schip was niet bepaald onder de indruk van de huiden die de Stoltenhoffs verzameld hadden. Pas nadat de Themis weer van wal ging, met de belofte om gauw weer langs te komen, begonnen de broers koortsig aan de exploitatie van het zeehondenbestand. Veel proviand hadden ze niet meer. In het logboek vermeldt een van de broers dat hij een geit geschoten heeft. Pas in 1873 worden ze van de plek weggehaald en eindigt de eerste en enige poging om het eilandje te koloniseren. De Stoltenhoffs belanden in Kaapstad.
Tegenwoordig staat Inaccessible bekend om z'n rijke avifauna. Op dat ene hutje na zijn er geen nederzettingen.(4)

(1) David Quammen, Het lied van de dodo; Olympus 1996, blz. 280: 'In ieder geval vingen Iversens mannen op dat eilandje een aantal dodo's. Het was zijn getuigenverslag dat ik eerder heb geciteerd: 'Toen we er een bij zijn poot vasthielden, slaakte hij een gil en kwamen andere aangestormd om de gevangene te helpen en werden ze ook zelf gepakt.' Natuurlijk worstelden de Hollanders niet voor de lol met deze vogels. Een mes, een kampvuur, een stevige groene tak als braadspit - de details zijn gefantaseerd, maar zonder twijfel hielp Volkert Iversen een paar dodo's, misschien wel de laatste van de soort, naar de andere wereld.'
(2) Wikipedia, Nederlandse versie.
(3) Idem. 'Op 27 november 1871 werden de broers, ruimschoots bepakt en bezakt, afgezet op het smalle strand aan de oostkant van Inaccessible.'
(4) Idem. 'Verrassend genoeg is het eiland het grondigst geëxploreerd toen een groep schooljongens van het Denstone College met hun leraren van Engeland naar Inaccessible voer en daar op 25 oktober 1982 aan land ging. Ze bleven tot 9 februari 1983 en maakten gedetailleerde kaarten, bestudeerden flora en fauna en brachten de geologie van Inaccessible in kaart. Ze ringden meer dan 3000 vogels. Alles bij elkaar droegen hun inspanningen meer bij tot de algemene kennis van het eiland dan welke eerdere expeditie ook.'