donderdag 2 augustus

14u

We installeren ons op het terras van Le Savarin. 'C'est l'idée, c'est le concept même qui est foutu. Le modernisme est fini. Le trajet est connu. C'est foutu. Ce qui nous reste c'est une révolte, rien ne va plus.' Cauchy grijnst. Ze hebben honger. Benault bleef staan kijken naar het instalraam van Ann.
'Un petit faim,' verduidelijkt Martin Singer. Ils pensaient des frites ou bien quelque chose d'autre, un sandwich par exemple.
We hadden elkaar aan het brugje ontmoet, zij op weg naar het stadscentrum, ik op weg naar de croxruimte nadat eerst Morrens telefoneerde met de vraag of vandaag kon, dan Bart met de mededeling dat Stéphane een probleem met de dataprojector had en tenslotte Oolf met het verbluffend interessante voorstel om ons vanavond in de mosselen te smijten. Met selder en ajuin en zwarte peper, à la manière de Chez Rene.
Bart geeft te verstaan dat Luk Berghe ervandoor is. Komt straks terug. 'Waar woont ie,' vraag ik.
Bart legt uit. Ze zijn gisteren begonnen. Hij was er rond een uur of elf, Luk - die in Waregem woont - arriveerde wat later, dan Stéphane Cauchy, met z'n drieën.
Stéphane Benault en Martin Singer bestellen een biertje, Emmanuelle des croquettes crevêtes, Cauchy une croque madame.
Frank zou in Italië zitten. Is de laatste tijd wat minder actief als DD Trans, heeft zich op z'n koersfiets toegelegd.
Cauchy rolt een sigaretje. Martin, lui aussi, il fume le Drum. De meter is van het merk Facom. Cauchy speelt ermee, achteloos zoals een Turk met zijn gebedsnoer. Il attend sa bière.
Roemeense straatmuzikanten doen de terrasjes. De jongste van beide speelt accordeon, de ander, het is niet dezelfde als paar dagen geleden, op een viool zonder klankkast. De klankkast is vervangen door een metalen brugstuk en een rond uitstulpsel waaraan een koperen hoorn vastzit. 'J'ai fait moi-même,' zegt de man, 'j'ai fait moi-même.' Opeens wordt duidelijk wat voor hoorn het is, het is de hoorn van een oude grammofoon.

15u30 - croxruimte

'Le sable... Ah, le sable. Ca me dit quelque chose.' In de doorgang naar het woonerf staat een zak zand, in crox4 een doos met metalen knikkers en nog wat andere spullen. In de corridor heeft Luk over een afstand van 15 meter met zwarte tape een zin aangebracht: DOOR HET EUROPEES IMPERIALISME HOUDEN WE MEER VAN DE FRANSEN DAN VAN DE ALBANEZEN. (L. B.) Onder de zin een reeks foto's. Op een van die foto's is een landschap te zien met een blauwe wegwijzer: Delvinaki 22, Kakavia 27.
In crox3 heeft Stéphane Benault zwarte vormen op de muur en op de vloer aangebracht. De houtschulpturen zijn van Emmanuelle, de klank- en lichtinstallatie van Bart. Met blanc de Meudon - Cauchy noemt het blanc d'Espagne - bracht Emmannuelle een nervenstructuur op de betonnen steunberen aan.
'Peut-être les deux colonnes,' zegt ze. Ze wijst naar de andere muur. Ook daar is een steunbeer. Bart legt uit dat Brahim van plan zou zijn om een Marokkaanse zithoek na te bouwen.
Martin Singer is in de mediaruimte bezig.

Luk Berghe betreedt crox3. Het gesprek komt op Kakavia. Kakavia is op de grens van Albanië en Griekenland. Het is een grenspost, de enige grenspost. Andere dorpjes hebben ook wel grensposten maar met de auto kom je er niet door, de wegen maken een lus en draaien weg naar het binnenland. Hij en Breght, die biologie studeert en zich in spinnen heeft gespecialiseerd, zijn er het afgelopen jaar twee keer geweest, 14 dagen in april en onlangs in juli. De foto's zijn recent, zeer recent. De blauwe wegwijzer die Delvinaki 22 en Kakavia 27 aanduidt, dat is Griekenland. Op andere foto's is de grenspost te zien in een landschap dat net zo goed het zuiden van Spanje had kunnen zijn.
Albanië is tegenwoordig een vreemd gebied. Onlangs is Bush er op staatsbezoek geweest. Het Westen heeft belangen in Albanië, ze willen er graag een corridor naar de Middelandse zee, een doorgang voor de pijplijnen en autosnelwegen zodat ze er aan toerisme kunnen beginnen. Bush doet geen staatsbezoeken als er niet wat te rapen valt. In het zuiden van Albanië, in het onherbergzame hoogland vlakbij Griekenland, brengen ze nu overal nepmarkeringen aan, rode driehoekige borden met een waarschuwing voor mijnen. Het doodshoofd op de borden heeft een glimlach - bijna zou je zeggen: om de lippen, zoals de protocolaire glimlach van hoogwaarheidigheidsbekleders tijdens staatsbezoek. Met die rode gevaartekens worden de plaatselijke bewoners vriendelijk aangemaand om uit de regio weg te blijven.
Breght wou naar Albanië om er de plaatselijke spinnen te inventariseren. De tarantula is er vrij algemeen. De bergstreek vlakbij de grens met Griekenland is nog om andere redenen een gevaarlijk gebied, er zijn beren, wolven, agressieve honden, legereenheden controleren de openbare weg en de lokale politie is alomtegenwoordig. Het noorden van Albanië is maffiagebied.
Hoe het met de mijnenvelden zit, is onduidelijk. Terwijl ze er in Jordanië alles aan doen om de mijnenvelden te ontmantelen hebben ze in Albanië tegenwoordig een strategie om de zuidelijke regio tot mijnenveld uit te roepen terwijl er in werkelijkheid wellicht amper mijnenvelden zijn. Het rituele mijnenveld is bedoeld om de economische ontginning van de regio voor te bereiden. De Amerikanen willen er een corridor naar de Middelandse zee. Zo'n corridor komt de Westerse economie ongetwijfeld ten goede maar Rusland zou dwarsliggen.
Spinnen, mijnen en de gescheurde gordijnen die ze oplappen. Gevaarlijke gekken hebben het voor het zeggen.
In Albanië, in die grensstreek vlakbij Griekenland, is fotograferen in feite verboden. Overal had je politiecontroles.
In Griekenland is de politie corrupt. Ze zitten op hotel en doen zich te goed aan sterke drank.
Op straat zie je auto's zonder nummerplaat. Gestolen of. Of een of andere traffic die niet geweten mag zijn. Of. Of zuiderse nonchalance misschien.
Kakavia is de grenspost. Loslopende honden vallen auto's aan.
De vlag van Albanië en de vlag van Kosovo zijn identiek: een zwarte griffioen op een rode fond. De Europese logica is een onafhankelijk Kosovo, een Kosovo dat zich van Servië afscheurt en met Albanië fusioneert. Op die manier zou een corridor ontstaan die noordelijke regio's met de Adriatische Zee verbindt. Het zijn strategieën uit het Romeinse tijdperk. De lui die dit soort stragegieën bedenken hebben best wat geld veil voor een Cézanne of een Gauguin of iets van Kiefer of Warhol. De moderne kunst is pasmunt.
Als die corridor er komt, redeneert Luk, dan zou het wel eens kunnen dat Albanië toetreedt tot de Europese Unie. Aan de plaatselijke bevolking zal het niet liggen. De Vlägen zijn een nomadisch volk van herders. Het taaltje dat ze spreken is een mengvorm van Italiaans en Roemeens. De honden zijn agressief. Ze bewaken de kudde, vallen alles aan wat in de buurt van zo'n kudde komt. Breght en Luk hadden er meermaals mee te kampen.
Luk: 'Je wordt niet door één hond, je wordt door vijf honden aangevallen. De herders komen niet tussenbeide, ze kunnen er weinig aan doen, maken een teken dat je je uit de voeten maken moet.' Wat doe je? Je rent. Je rent zo hard je kunt. Je blijft rennen tot de honden zo ver van de kudde vandaan zijn dat ze rechtsomkeert maken. Als ze met één exemplaar te maken hadden - er lopen er honderden in het wild rond - viel het mee. Ze hadden een toestelletje bij om de hond op afstand te houden, een zender die hoge tonen voortbrengt wat het dier afschrikt.
Op die Vlägen na zie je er amper een levende ziel. In de dorpjes blijven de mensen binnenshuis, buiten is het te warm. De streek is onherbergzaam, een berggebied met toppen tot 3000m. Ze hebben er eco-toerisme, natuurliefhebbers, trekkers die voor het landschap gaan. Een zeer aangename streek. Slangen en spinnen in overvloed, adders, schorpioenen. Onder iedere steen die je opheft, zit er een. De Europese zijn 4 tot 5 centimeter lang. Als ze lange scharen hebben, zijn ze relatief ongevaarlijk. De gevaarlijke zijn die met korte scharen.
Er is geen industrie in de regio, je vindt er prachtige vlinders.
Er is geen industrie maar intussen zijn ze wel overal grote banen en snelwegen aan het leggen, gesponsord door Europa.
Busjes met illegalen, dat zie je er ook.
Illegalen worden getollereerd, stelt Luk, zolang ze interessant zijn voor het productieproces. Als ze ambettant worden moeten ze er uit.

19u30

De Turkse buur legt uit hoe het met het vochtprobleem zit. Ze hebben water in de kelder en probeerden intussen al twee, drie pompen uit.
Een witte camionette met Peter Morrens aan het stuur draait het woonerf op. Hij is pas terug uit Venetië.

21u30 - Ingrediënten van een zomeravond, 2

Le chef de cuisine serveert 'Moules Maison', de gebruikelijke bereidingswijze (selder, zwarte peper, ajuin) met partjes citroen en tomaat als extra. We dineren op het terras. Een houten omheining bakent het territorium af. In een van de belendende tuinen klinkt de roep van een mannetjespauw, het totemdier van Boris.
Na de maaltijd komt een fles Aquavit op tafel. In de tuin ritselt een egel, naaktslakken schuiven slijmend over het betegelde terras.
Ze wreten het bladgroen kaal. Een snuifje zout volstaat, poneer ik - waar de gastheer tegen inbrengt dat het een gruwelijke behandeling is. De naaktslak smelt stuiptrekkend, lost op in niets, een slijmspoor is het enige wat rest. Dat kunt ge die beesten niet aandoen, meent hij. De alternatieve oplossing is net zo goed zonder retourtje, het duurt wel even voor het diertje weer bij z'n positieven is.
Na de salto mortale van beide naaktslakken, een lamme vlucht door het donkere zwerk, proeven we de goudblonde godendrank. Aquavit heeft 41,5% en wordt gedistilleerd uit zaadjes van karwij, een schermbloemige die in Noorwegen vrij algemeen tot de flora van veld en beemd behoort. Zowel geur als smaak stemmen overeen met die van komijn. Het aromatische zaad, verduidelijkt Van Dale, dient als specerij en volksgeneesmiddel.
De chef heeft iets grappigs op de tong liggen. Hij vraagt zich af of het om een film van Hitchcock gaat. Het is een variant op het oude scenario: een man die van zijn vrouw af wil en haar doodt (Young and Innocent, 1937). In de film, waarvan hij zich titel noch regisseur herinnert, vijlt de vrouw elke dag een millimeter van de poten van het echtelijke bed wat de echtgenoot uiteindelijk tot waanzin drijft.
Er is een bekende film van Michael Snow. De titel blijft in het spinrag hangen. Perec. Een inventaris van voorwerpen, meubilair, plekken.
Babel met Brad Pitt. Hebben ze samen naar gekeken, op dvd. Kan je je voorstellen dat iedereen het er over had, dat je die film moest zien, dat het een meesterwerk was. De film sloeg hen met verstomming. 'Geen spraakverwarring maar een spraakverstomming.' 'Niks niks maar dus helemaal niks,' vult Annick aan. 'Niks niks niks niks niks.'
Oolf: 'Ik heb drie dagen niets meer gezegd.'
Er zijn tegenwoordig trouwens nogal wat sterfgevallen in het filmmilieu: Ingmar Bergmann dood, Antonioni dood, Ulrich Mühe dood, Mûhe van Das Leben der Anderen, en Michel Serrault.
Egels ritselen in de aanplant of verdrinken in het zwembad. Een vleermuis voert een duikvlucht uit. Egels zijn naar verluidt dol op ei. In Garde à Vue verdenkt Lino Ventura Michel Serrault, die een advocaat speelt, van de moord op zijn vrouw. De hele film speelt zich in het kantoor van Ventura af.
'Weet ge,' brengt Annick te berde, 'dat ge nu cursussen kunt volgen over hoe word ik een slaafse vrouw.' Dat heeft ze op televisie gezien. Om een voorbeeld te geven. Als het mens in de auto haar tater niet houden kon, wat zoals bekend wel vaker voor hilarische taferelen zorgt, dan had ze haar mond met tape af te plakken en ze werd geblinddoekt. De persoon in kwestie, bedoelt ze.
Het gesprek komt op wijlen Willem De Kooning en Rothko zaliger. In Tate: een reeks rode schilderijen van Rothko die niemand hebben moest. We vullen de glazen bij.
In een bokaal wilde orchideeën uit Lofotia. Het plantje verkiest drassige bodem. Robert le Diable, andere koek. Een veertiendeeuwse burcht ergens in Frankrijk. Pal naast de burcht hebben ze een minigolf aangelegd en naast die minigolf een autostrade. Minigolf. Wat een tijdverdrijf. Met een golfstick een balletje door een rioolpijp pitsen. In Suzy, een dorpje in Picardië, is er een camping met de ruïne van een minigolf uit begin jaren zeventig. Suzy is vlakbij Laon in de streek van de l'Oise. 50 eurocent per overnachting, onwaarschijnlijk. En de kathedraal van Laon. In de kathedraal van Laon is een wit licht. Schoon. De toren van de kathedraal van Laon is geen koepel maar een lanterne zoals bij Normandische koeien. Excuseert u me, zei ik koeien? Ha ha ha. Koeien. Koeien hebben ze er ook. Nijlpaarden, koeien, ossen, apen, olifanten, leeuwen, kamelen, zebra's, paarden, bokken, kippen, zwijnen, schapen, ze sieren de gevel van de kathedraal van Laon van boven tot onder. Trekdieren. De kathedraal van Laon ligt op een heuvel. Ossen en paarden trokken de stenen tegen de heuvel op. Schapen doet aan die film van Bunuel denken. Neem een film als Simon del Desierto of Woody Allen die voor zijn recentste product gedurende dagen de Ramblas liet afsluiten. Wat een grap. De plaatselijke notabelen samen met de Amerikaanse kineast op de foto, voorpaginanieuws. Maar het is een feit, de lokale bevolking mort. Penelope Cruz en Scarlet Johansson samen in de nieuwe Woody Allen, fetisjisme, dat wordt smullen. Egels die zich als lemmingen in het zwembad werpen. Kom, we nemen er nog eentje. Op Bunuel. Van wie was Saboteur ook weer, die film uit 1942? En het gemene mannetje Poetin. Er is een gerucht dat de vader van Poetin de kok van Stalin geweest zou zijn. Poetin die aan de Russische kindertjes vraagt om goed op Stalin te passen. Niet pissen op die brave meneer Stalin. En waar bleef de sympathieke meneer Gorbatsjov? In een datsja aan het Krim? Plausibel. Het Krim van Paustovskij. Witheet zonlicht betovert het spinrag. Westerman en De Hartog discussieerden over het waarheidsgehalte van de notities van Paustovskij, dat was op een avond van het Paustovskij-genootschap. Paustovskij die het doctrinaire Stalinisme de loef afstak door een landschap als thema te nemen. De Baai van Kara-Bogaz is van dezelfde orde als Andrej Roublev. Of ik weet dat Paustovskij ook het scenario schreef van de film. Nee, dat wist ik niet. Werd De Baai van Kara Bogaz verfilmd? Dat wist ik niet. De film was zo goed als klaar toen een zekere Henri Barbusse naar Moskou kwam. Hij kreeg de film te zien, die nog niet in roulatie was, en schreef een recensie waarop die brave meneer Stalin de film prompt verbood. Dat een film gerecenseerd werd voor de brave meneer Stalin het product gezien had, kon niet.

'Alleen al het idee dat een landschap de hoofdrol speelt in een roman is geweldig.'