hij bewoog

Het grootste probleem is juist om de keuzevrijheid te omzeilen, de deelnemer moet onverbiddelijk naar de juiste beslissing worden geleid, terwijl hij blijft geloven dat hij een vrije keuze heeft.
Viktor Pelevin, De helm der verschrikking, blz. 98-99

Het complete oeuvre van Heberto Padilla in twintig zinnen. De kortste afstand: alleen lezen wat met grijs te maken heeft.
Over bepaalde woorden zit ik wel een minuut te dubben. Het gedicht Los ultimos recuerdos de Sir Walter Raleigh en la Torre de Londres, om een voorbeeld te geven, begint met de zin Hasta ayer se movia. Vrij vertaald, tot gisteren kon hij nog uit de voeten. Hij bewoog.
Sindsdien zit hij naar een donker vlekje te staren. De vlek heeft de vorm van een eilandje: inhammen, lagunes, een papegaai.
Op de onderkant van het boek, een onderkant die bovenkant wordt zodra ik het boek omdraai, waarna de voorkant tegen het tafelblad aandrukt, is een zwartwitfoto van Heberto Padilla. Hij moet zo goed als blind geweest zijn. Zonder bril, eind jaren zeventig, zag hij alleen nog schimmen. Ze hadden je gezegd dat je het niet mocht doen, je wist dat je niet achterom kijken moest. Bij Heberto Padilla stel ik me voor dat het zonder bril weinig uitmaakt. En wat zijn bestaan als foto kenmerkt: gisteren bewoog hij nog. Vandaag niet meer.
De roekeloze eeuwigheid van tweehonderdste seconde: hasta ayer se movia. Het tijdstip is in een muur veranderd en de lichtspat vlakbij het plafond in een witte en harige spin.

Padilla kuiert in Boedapest. In Cuba wordt hij gearresteerd en onder huisarrest geplaatst.
Iemand ging onbedachtzaam te werk. Van wat voor politiek ook het heil verwachten dat er aan toegekend wordt, is roekeloos.