maandag 25 juni

13u30 - eindejaarsprojecten 3d, jury

Annik is gisteren nog bezig geweest met het aanpassen van de belichting, zodat de projectie van Sarah beter uitkomt.
In crox2 staat een tafel op schragen, een grote tafel. De tafel, afgewerkt met een lichtblauw tafellaken, is bedoeld voor de jury. Toeval of niet: het blauw is zo goed als identiek aan het blauw van de muur van Zoete.
In de mediaruimte heeft Kwinten een donkerblauw gordijn aangebracht. Het hangt pal voor het barmeubel en sleept in het water, vochtvlekken en slordige plooien reduceren het bedoelde effect tot quasi nul. Joris bevindt zich achter het gordijn en schat Rob als doodnerveus in. We hebben het heel even over die onuitstaanbaar luide performance van Dabramski en Kwinten. Van de juryleden zijn er enkele die ik niet ken. Jurgen heeft een bedrijfje, Inge is een van de stuwende krachten van Bataclan. De anderen zijn ouwe bekenden, Vigdis met een paardenstaart, Wouter op glunderende wijze en Evert is Evert, hij steekt een kop boven iedereen uit. Wie is er nog? De studenten, dat spreekt, ook Rob. Simon die zijn opstelling in Netwerk heeft. We hebben het over zijn kaartje. Het kaartje is de weergave van een equal loudness contour.

De docenten, de promotoren en de juryleden nemen aan tafel plaats. Rene neemt het woord. Sjoerd stelt de juryleden voor, Jurgen die een bedrijfje heeft, Vigdis en haar paardenstaart, Inge van Bataclan, Wouter die Wouter is en Evert is Evert. Jurgen studeerde af in 1994, dat is de eerste lichting 3d, alle andere juryleden zijn van latere datum, Evert promoveerde in 1997, Vigdis, Wouter en Inge in 2000. Dit jaar is de laatste lichting, de laatste lichting die onder de noemer '3 dimensionele vormgeving & multimedia' valt.
Rene en Sjoerd nemen om beurten het woord. De studenten staan in een wijde kring om de tafel. Sjoerd legt uit hoe het met de lijsten en de punten zit. Op de tafel staan lege kopjes koffie, een koffiethermos en andere spullen die normaal gesproken bij een jury horen, ook een bord met kersen.
Rene en Sjoerd leggen het verloop van de jury uit. Rob is de eerste. We wachten op Frank. De juryleden kunnen één voor één de kubus betreden, Evert gaat als eerste.
Rob vertelt me dat hij het niet kon maken om er niet bij te zijn - naar de medestudenten toe, en vond uiteindelijk ook het risico dat de juryleden het als arrogant zouden inschatten een doorslaggevend argument. Ik vertel Rob dat ik mijn eindwerk, dat was eind jaren zeventig, twee maanden voor de jury zou plaatsvinden van de hand deed. Ik organiseerde een tentoonstelling, nodigde de docenten uit, verkocht alles en vertrok naar Amerika.

Jurylid Vigdis betreedt de kubusruimte. In de hall zijn Rob en Rene en Frank in gesprek. Ik spreek Andre aan. We hebben het over Elias Grootaers. Bob komt een kijkje nemen. Met Inge heb ik het over Bataclan en Cirq.
Een voor een betreden de juryleden de kubusruimte. Ze verzamelen op het woonerf. Rob staat ze te woord. De analyse heeft hij niet tijdens de gebeurtenis zelf gemaakt, legt Rob uit, maar later, achteraf, toen het voorbij was.
'Het afscheid lag eigenlijk al vroeger,' verduidelijkt Rene.
Frank Vande Veire stelt dat een begrip als mislukking niet aan de orde is. Rob zegt het op een andere manier: de aanvaarding.
Rene (scherp): 'Wat aanvaardt ge dan?'
Rob legt uit. Waar het om gaat, is waar het echt om gaat. In 3d heeft hij een identiteit opgebouwd. Nu neemt hij afstand van die identiteit. 'Het gaat om bewustzijn.'
Op zijn twaalfde was hij zich voor het eerst bewust van het feit dat hij zich bewust was. Op zijn 18de veranderde dat. Er kwam een ander bewustzijn. Rob noemt dit bewustwordingsproces 'scherpen van het bewustzijn'. Vigdis stelt een aantal vragen. Rene neemt het woord.
'Toch wel moedig,' merkt Evert op.
Een opmerking van Hans Op De Beeck: misschien was het consequenter geweest om het werk in de kubusruimte niet te tonen.
Rob meent van niet. Hij legt uit hoe hij het ziet.
In de hall staat een donkeroranje koersfiets tegen de muur ter linkerzijde.

Candidaat 2 is Annik. De jury verzamelt in crox2. Sarah Dhont en Kelly komen er bij staan.
Met Frank een gesprek over het brainbox project. De tweede editie is voor najaar 2008. Luid gelach weerklinkt. 'Het leuke eraan,' hoor ik een van de juryleden opmerken, 'is het subtiele verschil.'
In het atelier van Stief dondert een vracht voorwerpen op de vloer.

Na Annik komt Boris. Het discours van Boris is doordacht en transparant. Het begint met een uiteenzetting over politieke en artistieke activiteit en het zoeken naar een methode om die uitersten op een coherente wijze samen te brengen. Aanvankelijk liepen beide activiteiten elkaar voor de voeten. Intussen heeft hij zich toegespitst op de beeldmanipulaties van de consumptiegerichte marktideologie. Morgen, na de jury, werpt hij zijn oude identiteit af en muteert hij definitief in het alter ego Boris Ljugov. Ljugov werkt als reclamefotograaf voor een fictief bedrijfje. De producten die het bedrijf aanbiedt zijn onder andere vervreemding, isolatie, racisme, prostitutie. Boris geeft een voorbeeld: een studie aan een of andere Nederlandse universiteit gaf aan dat daling van de overheidssteun voor onderwijs de prostitutie bij studenten aanwakkert.
Een van de juryleden brengt het begrip revolutie te berde. Vigdis stelt een vraag naar de effectiviteit van de beelden die Boris gebruikt, of niet het gevaar dreigt dat het werk van Ljugov op den duur in esthetisch formalisme zal verzanden.
Boris pareert en stelt dat hij het esthetische karakter van de foto's onderuit haalt door er slogans en tekst aan toe te voegen. Hierdoor krijgt het werk een subversief karakter. Het is een mes dat aan twee kanten snijdt.
We stappen met z'n allen naar Lucas Munichstraat 90 waar het werk THE ADVENTURE OF GETTING LOST hangt.
Steffie op de fiets. Ze was op weg naar huis, stapt af. Annik steekt een sigaret op. Op het voetpad aan de overzijde van de straat passeert een luidruchtig klasje. Een Atlantische storing steekt de kop op, de eerste regendruppels kletteren over het straatdek.

De vierde candidaat is Bram. Jury, promotoren, docenten en medestudenten verzamelen in crox3. Hans Op De Beeck probeert de afstandsbediening, aanvankelijk met weinig succes. Regen roffelt over het dak en voegt een extra dimensie toe aan de dreigende soundtrack.
Ik stap naar de mediaruimte en tref er Simon en Steffie aan. Met Steffie een pas de deux over Christiaan Pilz en het geplande project oktober eerstkomend. Lente 2008 komt beter uit, zegt ze. Komt goed uit voor Steven Baelen of Pieter De Clercq, dat zien we nog.
Leen Persoons. Zij en Simon en Sarah Dhont komen morgen aan bod, in Netwerk.
Het gesprek komt op de stratosfeer van het actuele en de vele duizenden artistieke interessanties die vaak niet kunnen tippen aan het kabbelend geruis van een bergbeekje of, om een ander voorbeeld te geven, het vallen van een blad in het withete zonlicht van een oude zomerdag. Of, ook zeer voorbeeldig, de briljante improvisaties van de mannetjesmerel. Sarah heeft twee merels verzorgd, zegt ze, wijfjes. Ze zijn dood gegaan. In mijn hand dood gegaan, zegt ze. Ze maakt aanschouwelijk hoe het is om in haar hand dood te gaan. Ook het andere mereltje is gestorven, eerst Rodica, dan Dodica de dag erna, des nachts. En sindsdien is er een mannetjesmerel in de dakgoot. En een nieuw spreekwoord: 'een mereltje dood hebben' - of: aan iets een mereltje dood hebben.
Met het werk van Rob dacht Sarah eerst dat het zwart ging worden. Het zwart van de dood en het rouwproces. In Egypte is het wit. In Spanje is het rouwproces een stuk langer dan hier gebruikelijk is. Zigeuners verbranden niet alleen de dode maar ook al zijn bezittingen. Een dode Viking wordt in open zee begraven: vanop de oever richten ze brandende pijlen op de sloep.
Dat nagels en haar blijven groeien. 'Groeien,' merkt Rob op, 'is geen teken van leven.' Het is niet meteen duidelijk of wij het hier mee eens zijn. Joris en Bram komen er bij staan.

De jury verzamelt in de corridor en doet zich tegoed aan het werk van Kim. Een vraag van Vigdis: 'Hoe zijt ge er op gekomen om hotelkamers als locatie te gebruiken.'
Steffie schuift mee aan. Het wollen truitje dat ze bijheeft - met dit wisselvallige weer geen overbodige luxe - is van het merk DING. De jury intussen schuift door naar de laatste foto waarop de rugzijde van een naakte dame te zien is, ze ligt op het tapijt in een donkere hotelkamer. Op bed ligt Oshk, de hond van Kim. Wat verderop in de gang zijn Joris en Bram in gesprek. Kim legt uit dat er niet gefotoshopt werd - elementen toevoegen en zo, is niet gebeurd. Wel retouches, dat wel. Evert wil weten of het beeld op voorhand bedacht werd of ontstond door een interactie met het model. In de hall tref ik Hilde en Leen en Sarah aan. Joris nam plaats aan de jurytafel. We hebben het heel even over Oostende. Annik zou een sokkel willen - voor haar scriptie.

Na Kim is Kwinten aan zet. Daniël Libens overweegt om er heel even vandoor te gaan. Vier kinderen heeft hij, verneem ik, de oudste is 23, de jongste 10 - een nakomertje, 'eentje uit het spaarpotje' zeggen ze in Limburg. Joris neemt achter de toog plaats. De jury is op weg naar Ham 177, een korte wandeling. Boris, Steffie en Sarah blijven in de mediaruimte rondhangen. Sarah spreekt een mondje Russisch. Ze spreekt volgende zinnetjes:
1/ Ik spreek Russisch.
2/ Ik begrijp u niet.
3/ Ik zie u graag.
Oostende passeert de revue - 'een stad van idioten,' merkt iemand op. Dan over iemand waar ook Steffie een woordje over meespreken kan: 'Maar wat voor spellekes dat ze niet allemaal deed!' foetert ze lachend. Ze hebben eens acht uur aan een stuk op de trein gezeten samen met dat mens. Een chance dat ze bijna geen bagage bijhadden.

Oshk, de hond van Kim, een schrander dier. 'Een hond met twee ogen...' Met twee verschillende ogen, bedoelt Sarah.

Het loopt tegen zessen. De juryleden laten op zich wachten. Aan de jurytafel in crox2 zitten Hans Op De Beeck, Boris en Simon - ter linkerzijde, en ter rechterzijde Kwinten, Annik, Bram, Joris. Frank Vande Veire betreedt de zaal en verbaast zich over het feit dat de algemene beraadslaging nog niet begonnen is. Kim neemt plaats tussen Annik en Bram. Sjoerd komt aanstappen met versie koffie. ''t Is mijn job he,' glimlacht hij. Hans Op De Beeck legt uit hoe het er bij Van Lieshout aan toegaat. Zijn manier van werken is niet helemaal identiek, Atelier van Lieshout is een coöperatie, zelf heeft hij een aantal medewerkers die zich op specifieke taken toeleggen. Simon is leergierig, stelt vragen, hoe het met de auteursrechten zit en zo.
Op het woonerf het geluid van een remmende fiets. Daniël Libens, terug van weggeweest.
'Ze blijven lang weg,' merkt Hans op. Annik vraagt of er nog chips zijn. In de mediaruimte komt het gesprek op de publicatie van Boris. Frank vindt de tekst buitengewoon interessant. Boris komt er bij staan, de juryleden druppelen binnen. Sarah in een gele jurk.
Boris en Frank hebben het over de ziekte van de linkerzijde: multiculturalisme heeft de linkerzijde aangetast, cynisch individualisme verlamt het sociale discours.
Er worden wat eerste zinnen te berde gebracht. Een hele goeie, meent Frank, is de eerste zin van Superman, een werk van Alfred Jarry, maar ongetwijfeld de beste eerste zin is die waar Cosmos van Gombrowicz mee begint: 'BUT let me tell you about another, even more curious adventure.'
'Kent ge Toussaint?' vraag ik aan Frank. Frank kent Toussaint niet.
Maar allez, kent ge Toussaint niet. Akkoord, juist, ge kunt niet alles kennen - Zizek en Badiou, net zo goed onbekend. Ge kunt niet alles kennen.
Toussaint heeft titels als 'La Télévision', 'La Salle de Bain, 'L'appareil Photo'. Verstaat ge hoe schoon dat is? Nog zo'n titel: De Jury.
'Van een eerste zin kunt ge toch niet leven,' merkt Frank op.
Toch toch, als ge ze lang genoeg maakt. We staan hier niet niet voor een eerste zin he. Sokolov heeft eerste zinnen die bladzijden bestrijken, hoofdstukken, boekdelen, eerste zinnen die als een kwijl van woorden op de vloer druppen, jury's vegen er de vloer mee aan, studenten glijden er over uit, of omgekeerd, zinnen zonder tweede zit. Alpha van Michiels is een beroemd en onbekend voorbeeld. De ziekte van de eerste zin is de tweede zin. Alpha van Ivo Michiels is zonder tweede zin.

Het gesprek komt op Rusland. De Russen zijn goed bezig. Tsjetjenië is een praktijk, brengt Frank te berde, waarbij de Palestijnse kwestie in het niets verzinkt. Poetin, Putine, Puta.
De media hebben een belangrijke rol. Ze kneden het beeld, het oordeel, de leugen. Er is geen solidariteit - er is corruptie en die corruptie is intussen zo ingeburgerd dat helemaal niemand wat merkt. De vakbonden werken elkaar tegen. Het discours is lachwekkend. De hype van internet bijvoorbeeld, dat alle informatie ter beschikking zou staan van iedereen, voor zover dat relevant had kunnen zijn want over wat voor informatie gaat het. Informatie kan je alleen kwijt als er iemand is om die informatie te ontvangen.
Om dat te kunnen filteren, stelt Frenk, moet ge over een hoger opleidingsniveau beschikken - wat niet de bedoeling is, want, immers, niet iedereen heeft een hoger opleidingsniveau.

Het lezen van Kafka moet verboden worden.

'Ik wist wel,' grapt Frank, 'dat ik het me nu voor twee decennia onmogelijk ging maken.'
L'impossibilité, Bataille.
Het gesprek komt op The Truman Show en het moment dat dat belichtingselement voor de voeten van Truman terecht komt. 'Als ge weet dat ge in een simulatie zit, hebt ge de keuze om dat uit te spelen of er uit te stappen.'
Een hagelbui klettert over de fabriek. Iedereen rept zich naar de poort. Hagelstenen spatten over het woonerf. We staren naar het woonerf en het mitrailettevuur van korrels, ijspegels dik als tepels, een spervuur. Steffie raapt een van de hagelstenen op. In crox3 roffelt het als een spervuur over de bespreking.